Wojenne losy gąbiniaków – Piotr Szaliński

W ostatnim numerze Echa Gąbina ukazał się artykuł autorstwa Grzegorza Szalińskiego oraz Zbigniewa Balcerzaka – członków Towarzystwa Miłośników Ziemi Gąbińskiej, opowiadający  wojenne losy mieszkańca Gąbina – Piotra Szalińskiego. Prezentujemy cały artykuł, tym razem na naszej  stronie internetowej.

 Wojenne losy gąbiniaków – Piotr Szaliński

 Piotr Szaliński, syn Jana i Zofii z Kwiatkowskich, urodził się 17 czerwca 1905 roku w Gąbinie (wówczas Gombin w zaborze rosyjskim). Niewiele wiadomo na temat jego losów z okresu sprzed 1939 roku. W latach 20-tych odbył służbę wojskową w 8 pułku artylerii polowej, który po zakończeniu walk w wojnie polsko-bolszewickiej od  sierpnia 1921 roku stacjonował w Płocku. Poborowi wcielani wówczas do tego pułku pochodzili w większości z Płocka i pobliskich miejscowości, w tym z również z Gąbina. W 1931 roku 8 pap rozkazem marszałka Józefa Piłsudskiego został przemianowany na 8 pułk artylerii lekkiej. W dniach 24–27 sierpnia 1939 roku pułk zostaje zmobilizowany i przydzielony do 8 Dywizji Piechoty wchodzącej w skład Armii Modlin. Wśród zmobilizowanych żołnierzy znaleźli się także gąbiniacy, wśród nich  kanonier  Piotr Szaliński. W dn. 1 – 3 września pułk bierze udział w bitwie pod Mławą, walczy w rejonie Ciechanowa. Po trzech dniach ciężkich walk oddziały Armii Modlin opuszczają zajmowane pozycje i kierują się na Modlin/Nowy Dwór Mazowiecki. Na wycofujące się w ciągu dnia na otwartym terenie wojsko uderza Luftwaffe, pod gradem bomb wiele oddziałów ulega rozproszeniu lub zniszczeniu.  Dywizjony 8 pal-u kierują się przez Glinojeck na Wyszogród i Płock, a następnie do rejonu koncentracji w Cybulicach pod Modlinem. Cześć oddziałów maszeruje z Płocka przez Gąbin.  Dowódca 7 baterii 3 dywizjonu 8 pal kapitan Stefan Wąsicki wspomina: ”6 września. Od rana wystawiłem na szosie Płock-Gąbin posterunek dla zatrzymywania należących do 8 pal oddziałów. Szosą płynęła znów rzeka rozbitków, pojedynczych dział, jaszczy i wozów już nie tylko z 8 i 20 dyw. piech., ale i z 4-ej, 16-ej i z 8 pac (pułk artylerii ciężkiej - Z.B.).  W południe odnalazłem w Gąbinie majora Sokołowskiego, od którego dostałem rozkaz wymarszu na noc, w kierunku na Sochaczew, maszerowania do rana i zatrzymania się na postoj dzienny. W Gąbinie spotkałem również dowódcę A.D. (artylerii dywizyjnej 8 DP – Z.B.) ppłk. Ordyczyńskiego. Cały dzień zajęły mi sprawy organizacyjne. Do wieczora miałem swoją baterię, część zwiadu dyonowego, 1 działon z 8 baterii i 1 działo z 9 baterii, poza tym 94 pieszych ludzi z rożnych pododdziałów pułku. Wieczorem dołączyło do mnie 3 strzelców z 6 psk (6 pułk strzelców konnych z Armii Łódź – Z.B.).  Mówili, że ich pułk został rozbity nad Wartą.  Właściciel majątku Koszelew p. Steinhagen,  którego wielką uczynność muszę podkreślić, dał mi 1500 kg. owsa dla baterii. W Gąbinie zakupiłem w aptece środków opatrunkowych za 150 zł. Wymarsz z Koszelewa o godz. 20. W Gąbinie wyminąłem K.D. 20 DP, przedstawiała się bardzo dobrze. Z szosy widać łuny w kierunku na Skierniewice, Łowicz i Sochaczew”.   9 września oddziały 8 pal docierają do rejonu Cybulice-Kazuń, gdzie pułk odzyskuje gotowość bojową i następnie bierze udział w walkach z oddziałami niemieckimi podchodzącymi do twierdzy Modlin. 1 dywizjon pułku zostaje przesunięty do Warszawy, gdzie walczy do kapitulacji stolicy. 2 i 3 dywizjon pozostają w rejonie Modlina. 14 września 3 dywizjon zajmuje pozycje w rejonie wsi Łączna – Nowo Łączna w pobliżu Nowego Dworu Mazowieckiego (obecnie Nowy Dwór Mazowiecki). Zamyka się pierścień okrążenia wokół twierdzy Modlin. Następują dwa tygodnie bombardowań, ostrzału artyleryjskiego i szturmów.  Pod datą 26 września kpt. Stefan Wąsicki zapisał: „Od rana, przez cały dzień bardzo silny ogień artylerii niemieckiej. Strzelałem na piechotę niemiecką płd. Antonówek i w rejonie folwarku Trzcianna. Po południu bardzo silny ogień na Łączną i w rejonie stanowisk. Część Łącznej płonie. Zabici: kanonier Knalski Antoni, kanonier Szaliński Piotr…”.

29 września twierdza Modlin kapituluje.  Prawdopodobnie jeszcze w czasie wojny rodzina otrzymała informacje, że  Piotr Szaliński mógł zginąć w walkach w okolicach Modlina. Wg. przekazów rodzinnych jego brat udał się rowerem  na poszukiwania we wskazany rejon, ale został zawrócony przez niemieckich żołnierzy . W styczniu 1947 rodzina otrzymała pismo z Polskiego Czerwonego Krzyża, informujące, że  kanonier Piotr Szaliński poległ w dn. 26-27,09,1939r  we wsi Nowo Łączna i tam został pochowany. W latach 50-tych ekshumowano pochowanych we wsi żołnierzy, i zostali oni przeniesieni na cmentarz na Powązkach. Żołnierz z Gąbina, kanonier Szaliński Piotr spoczywa na cmentarzu wojskowym na Powązkach, kwatera C27, rząd 2, miejsce 9. Został upamiętniony również  na pamiątkowej tablicy znajdującej się w płockiej „Stanisławówce”, poświęconej poległym w czasie 2 wojny światowej żołnierzom z płockiego garnizonu (w latach 1929-39 był to kościół garnizonowy dla 4 psk i 8 pal).       

Opracowanie: Grzegorz Szaliński, Zbigniew Balcerzak
fot. zbiory TMZG oraz Grzegorza Szalińskiego

Bibliografia:

1. Tadeusz. Chrostowski „Z kart oręża płockiego. Dzieje 8 pułku i 71 dywizjonu artylerii lekkiej”, Płock 1989 rok.
2. Stanisław Grochowski „8 płocki pułk artylerii lekkiej”, Pruszków 1996 rok
3. Tadeusz Jurga, Władysław Karbowski „Armia Modlin” Warszawa 1987 rok
4. Materiały z Instytutu Polskiego i Muzeum im. gen. Sikorskiego w Londynie   B.I.20e – 8 Dywizja Piechoty – 8 DAL, 8 PAC

• Poprzednia
• Następna