Historia narodu żydowskiego w Gąbinie zakończyła się w kwietniu 1942 roku. Prawie osiem dekad później, 9 czerwca 2021 roku odsłonięta została tablica pamiątkowa, będąca świadectwem ponad pięciu wieków wspólnego życia Polaków i Żydów w naszym mieście.
Uroczystości odsłonięcia tablicy odbyły się w parku miejskim na starówce. Przez pandemię COVID-19 część gości nie mogła wziąć w nim bezpośredniego udziału. Spotkanie miało charakter hybrydowy. Potomkowie gąbińskich Żydów mieszkający w Nowym Jorku, Los Angeles, San Diego, Londynie czy w Izarelu i Urugwaju połączyli się z naszym miastem za pośrednictwem transmisji online. Wśród gości obecni byli m.in. Naczelny Rabin Polski Michael Schudrich, Wicestarosta Powiatu Płockiego Iwona Sierocka, Kierownik Delegatury Mazowieckiego Urzędu Wojewódzkiego Marlena Mazurska, Proboszcz Parafii Gąbin Dariusz Piskorski, Dyrektor Zespołu Szkół w Gąbinie Jadwiga Milewska oraz lokalna społeczność. W uroczystości udział wziął również Burmistrz Krzysztof Jadczak oraz radni i członkowie lokalnych stowarzyszeń.
Przed oficjalnym odsłonięciem tablicy przedstawiciele struktur samorządowych i rządowych, wraz z rabinem Schudrichem oraz reprezentantami Gombin Society spotkali się na cmentarzu żydowskim i złożyli kwiaty przy ocalałych cmentarnych macewach. Dalsze uroczystości odbyły się w miejskim parku na starówce. Z Gąbinem połączył się prezes Gombin Jewish Historical & Genealogical Society Bernard Guyer. Po krótkich mowach okolicznościowych burmistrz Krzysztof Jadczak, Rabin Michael Schudrich oraz projektant tablicy , architekt Wojciech Wasilewski dokonali oficjalnego odsłonięcia obiektu. Dalsza część uroczystości miała charakter artystyczny. Przed publicznością wystąpili uczniowie Zespołu Szkół im. Stanisława Staszica w Gąbinie, recytując poezję związaną z kulturą żydowską. Zaprezentowane zostały również utwory muzyczne w podobnym klimacie, zagrane przez nauczycieli i uczniów Szkoły Muzycznej I Stopnia im. Stanisława Moniuszki w Gąbinie.
Organizatorzy wydarzenia, Stowarzyszenie Gombin Jewish Historical & Genealogical Society od kilku lat starali się o upamiętnienie obecności społeczności żydowskiej na ziemi gąbińskiej. Osiedlający się od XV wieku Żydzi, mieszkali w Gąbinie do kwietnia 1942 roku. Wtedy to, realizując ustalenia dotyczące masowego ludobójstwa narodu żydowskiego, niemiecka administracja okupacyjna zlikwidowała gąbińskie getto i doprowadziła do eksterminacji jego mieszkańców. Z Gąbina wywieziono 2150 osób. Trafili oni głównie do obozu koncentracyjnego w Chełmnie nad Nerem. Tam też, w przeciągu roku zostali oni zamordowani. Wojnę przeżyło zaledwie kilkunastu gąbińskich Żydów, mieszkających w mieście do 1939 roku.
Opracowanie i fot.: W. Olszewski
