Ekshumacja żołnierzy walczących pod Dobrzykowem

Od 3 do 5 lipca na cmentarzu parafialnym w Dobrzykowie, prowadzono prace ekshumacyjne przy mogile żołnierzy poległych w czasie kampanii wrześniowej w 1939 roku.

Na cmentarzu parafialnym w Dobrzykowie pochowanych jest 306 polskich żołnierzy, poległych w okolicznych walkach z niemieckim najeźdźcą. Żyjący świadkowie wrześniowych wydarzeń, a także osoby interesujące się historią, potwierdziły jednak istnienie zbiorowego grobu poza honorowym miejscem spoczynku żołnierzy. Znajdujący się w pasie cmentarnego chodnika mogiła, wymagała rozkopania i przeprowadzenia prac archeologicznych.

Dzięki zaangażowaniu lokalnych mieszkańców (m.in. Huberta Łyzińskiego), skupionych  w Społecznym Komitecie Pamięci o Obrońcach Dobrzykowa z 1939 roku;  Stowarzyszenia Pro Patria; księdza Grzegorza Mierzejewskiego  oraz Burmistrza Miasta i Gminy Gąbin, udało się przeprowadzić wszelkie niezbędne procedury prawne, wymagane do dokonania ekshumacji. 3 lipca 2017 roku, na dobrzykowskim cmentarzu pojawili się pracownicy Instytutu Pamięci Narodowej. Nadzór archeologiczny w imieniu IPN prowadziła dr Dominika Siemińska.

W zbiorowym grobie odnaleziono 13 ciał (11 żołnierzy walczących pod Dobrzykowem oraz dwóch kolejarzy). Wśród żołnierzy był prawdopodobnie  co najmniej jeden oficer. Ciała pochowane zostały przez Niemców, wraz z wyposażeniem.

Archeolodzy natrafili na liczne przedmioty (łyżki, chlebaki, obuwie, rzeczy osobiste), ale także na granaty i magazynki do karabinu maszynowego Browning wz. 28 czy karabinu Mauser wz. 98. Niezbędna była pomoc saperów z pobliskich jednostek wojskowych.

Wydobyte szczątki zostały zbadane przez archeologów i antropologów,  dokładnie opisane i sfotografowane. 17 września, w 78 rocznicę Bitwy pod Dobrzykowem, odbędzie się ich uroczyste przeniesienie do kwater żołnierskich.

W 1939 roku Dobrzyków oraz okolice, były świadkiem intensywnych walk, które przeszły do historii jako Bitwa pod Dobrzykowem. Oddziały polskie (19 pp. im. „Odsieczy Lwowa”, 59pp i 61pp) starły się z wojskami III Wschodniobrandenburskiej Dywizji Piechoty. Dzięki poświęceniu polskich żołnierzy udało się zatrzymać niemieckie wojska i spowolnić ich marsz ku stolicy. Umożliwiło to także zabezpieczenie północnej flanki wojsk polskich walczących nad Bzurą. Dowodem tych wydarzeń są liczne mogiły żołnierskie, m.in. w Dobrzykowie, Gąbinie, Czermnie i Troszynie Polskim.

opracowanie: W. Olszewski
fot. W. Olszewski, A. Świerzyński, ProPatria