Dnia 23 maja 2025 roku w Społecznym Muzeum Ziemi Gąbińskiej im. Sławoja Składkowskiego w Gąbinie, Towarzystwo Miłośników Ziemi Gąbińskiej wraz ze Związkiem Piłsudczyków Oddział Gąbin po raz kolejny już zorganizowało Historyczny Wieczór Filmowy.
Gości wieczoru mieliśmy wspaniałych, a powitała ich Prezes Towarzystwa Miłośników Ziemi Gąbińskiej Pani Anna Ostrowska oraz Pan Tomasz Gralewski Prezes Związku Piłsudczyków Oddział Gąbin, który tradycyjnie już poprowadził spotkanie.
Pani Anna Ostrowska Prezes TMZG i Pan Tomasz Gralewski Prezes ZP O/Gąbin witają i wprowadzają gości w atmosferę wieczoru. (źródło: arch. TMZG)
Tym razem tematem spotkania były czasy II wojny światowej. Film jaki z zainteresowaniem obejrzeliśmy to „Soldau – miasto na pograniczu śmierci”. Film historycznie bardzo ciekawy, ale też ciężki emocjonalnie, bo i okrutne były losy więźniów obozu koncentracyjnego w Działdowie.
Link do filmu https://youtu.be/ygSnIs_FQBo
Budynek obozu koncentracyjnego w Działdowie lata 90 (źródło: archiwum IPN)
Budynek obozowy w Działdowie po remoncie - widok obecny (źródło: archiwum autorki)
Gościem specjalnym naszego filmowego wieczoru była Pani Teresa Krowicka, mieszkanka Płocka, która jako dziecko była więźniem obozu koncentracyjnego w Działdowie. Pani Teresa jest również jedną z bohaterek filmu „Soldau-miasto na pograniczu śmierci”. Wspomnienia jakie nam przekazała, były ogromnie wzruszające, ale też trudne do odbioru dla mieszkańców wolnej Ojczyzny. Niestety kilka osób opuściło salę. Pani Teresa wspominała o tym czego doświadczyła ona sama jak i cała Jej rodzina. Opowiadała jak z rodzicami i rodzeństwem została aresztowana przez Niemców. Mama Jej miała tylko kilka chwil na zabranie najpotrzebniejszych rzeczy. Następnie przyszedł po nich Niemiec, który zwrócił się do Jej Mamy, wskazując ręką na krzyż wiszący na ścianie – „weźcie ten krzyż, bo tylko on może was uratować”. Mama Pani Teresy zdjęła pośpiesznie ze ściany krzyż i zabrała go ze sobą. Faktycznie tylko dzięki Łasce Bożej Rodzina Pani Teresy przeżyła nie tylko obóz w Działdowie ale i całą okupację. Także lata powojenne były dla rodziny Pani Teresy bardzo trudne. Jej brat jako młody student, za brak poprawności politycznej został skazany na karę śmierci, później ułaskawiony, przebywał 7 lat w komunistycznym więzieniu.
Pani Teresa Krowicka opowiada historię swojego życia. Wszyscy słuchają z wielką uwagą. Na zdjęciu Prezes Związku Piłsudczyków Oddział Gąbin i kapelan gąbińskich Piłsudczyków ks. kanonik Jerzy Drozdowski (źródło: archiwum TMZG)
Wspomnienia pani Teresy były tak ciekawe, że nikt nie śmiał ich przerwać. Wszyscy słuchaliśmy z wielkim zainteresowaniem przez prawie dwie godziny.
Kolejnym naszym gościem, ze wspaniałą historyczną wiedzą była Pani Krystyna Bańka, pracownik Państwowego Archiwum w Płocku, członek Związku Piłsudczyków Oddział Gąbin. Wystąpienie Pani Krystyny też było wielką historyczna ucztą dla mieszkańców Gąbina. Przygotowana została przez Nią prezentacja 50 dokumentów odnalezionych w Płockim Archiwum dotyczących wojennych losów mieszkańców Gąbina. Niemieckie dokumenty okupacyjne miasta Gąbina nie przetrwały do naszych czasów. Żyją jeszcze świadkowie, mieszkańcy Gąbina, którzy pamiętają, jak zbliżało się wyzwolenie i Niemcy na rynku w Gąbinie palili papiery wyrzucane z magistratu. Podobno były ich stosy, a dym unosił się nad miastem i był widoczny daleko poza jego granicami.
Pani Krystyna przygotowała prezentację na podstawie dokumentów archiwalnych powstałych zaraz po zakończeniu wojny. Były to dokumenty z zasobu Akt miasta Gąbina, ale również z zasobu Starostwa Powiatowego w Gostyninie, a także Powiatowej Rady Narodowej i Wydziału Powiatowego w Gostyninie.
Pani Krystyna Bańka prezentuje dokumenty archiwalne z zasobu Archiwum Państwowego w Płocku dotyczące wojennych losów mieszkańców Gąbina (źródlo: archiwum autorki).
Spotkanie było bardzo, bardzo ciekawe dla historyków regionalistów, a także wszystkich mieszkańców Gąbina, którzy są zainteresowani przeszłością miasta i naszej kochanej Ojczyzny. Program spotkania był bogaty w historyczne wydarzenia. Nie wszystkie wprawdzie udało się zaprezentować z powodu braku czasu. Zaprezentujemy je w przyszłości. Obszerniejszą relację ze spotkania zamieścimy w kolejnym numerze „Echo Gąbina”. Zamierzamy także w tym roku zorganizować historyczną wycieczkę do obozu w Działdowie. Teraz już zapraszamy naszych sympatyków na następny wieczór filmowy, który odbędzie się we wrześniu. Będziemy wspominać kampanię wrześniową 1939 roku na ziemi gąbińskiej i dobrzykowskiej, a także obejrzymy kolejny ciekawy film.
Opracowała Zofia Maria Jurko-Wieczorkowska TMZG.
